NÎŞANKOMA DOWNÊ (DOWN SYNDROM) Û DİYET
.
Di derdora ne hemûyan de hin kes hene ku hertim rûyê wan bi ken e û henû dişibihin hev. Hat e bîra we?
Nîşankoma Downê, cudahiyek genetîk, anomaliya kromozoma ye. Di mirovên din de kromozomên ku 46 e(23 ji dayikê, 23 ji bav) di Downê de 47 e(23 ji dayikê, 24 ji bav). Kromozom ê zêde ji bav tê. Sedema serekî emr ê avisbûnê ye. Avisbûna di ser 35 an de hêmanê rîskê ye.
Ji bo semptomên nexweşiyê kêmtir bikin û standartên jiyana zarokên Down î baştir bikin yekemîn tedawiya Diyetê ji bo wan pêwîst e.
PIRSGİRÊKÊN DI NEXWEŞİYÊ DE DERDİKEVİN HOLÊ?
.
Kêmasiya Çînko: Lêkolînên ku hatine kirin dide xuyakirin ku li gor zarokên din di yên Down î de ev kêmasî behtir derketiye.
Jî ber ku kaloriyên zêde distînin û egzersiz jî kêm e rêje Obezite û Dîabet zêde ye.
Selektif İnmmunoglobulin A (İgA) kêm e. "İgA" Antîkorên di parastinê yê mukoza ya rêhewa û Pergala Hezmê ne.
Li gor zarokên din mezinbûn kêm û hêdî ye.
Kolesterol zêde, Omega 3 û Omega 6 kêm e.
Rîska nexweşîyên kardîovaskuler zêde ye
Li gor mirovên din rîska Alzheimer ê 40% zêde ye
HESAPKİRİNA ENERJIYÊ
.
Metabolîzma ya DOWN'î yan li gor zarokên din 10-15% kêm dixebite. Ji ber wê divê enerjiya wan jî li gor zarokên di heman emrî de 10-15% kêmtir ve. Di heman demê de wekî mirovên din, li gor pêdiviyên laş diyeteke têr tijê werê saz kirin.
.
PÊŞNİYARİYÊN DİYETÊ
.
Downî wexta ku nû ji dayik dibin fonksiyonên mijandinê ne pêşketî ne. Ji bo ku şîr neçe Zengilokê(trachea) wan divê wexta şîr dan hinekî bi tîkane (hinekî bi banî ve) wan bigirin.
Ji bo kêmasiya Çînko û hêsin(iron) a, kezeb,masî, hêk, goştê mirîşk û eloka, kûmik, sîr û daxl.. divê di diyeta wan de cî bigrin..
Jî ber bêhereketî qabiztî pirsgirêkek mezin e. Ji bo qabiztiyê vexwarina avê û egzersîz divê werê zêde kirin.
Xwarina fêkî û zerzewatan zêde bikin. Ji bo kêmasiyên vîtamîn-mîneral û zexeliya rovîkan xwarina wan pir girîng e.
Ji bo kêmasiya vîtamîn E, dohnê zeyta û çerezên xaf (gwîz, behîv, findiq,fistiq)..
⚕️⚕️Ger ku encamên xwîna wan de rêje ya vîtamîn-mîneralan gelekî kêm be, dibe ku pêdivî bi multîvîtamîn an jî taqwiya îlacan bê kirin.
Herwiha bizanibin ku di tedawiya nexweşiyan de DİYET bı tenê ne bes e. Bi diyetê re egzersîz teqez divê werê kirin.
.
Gotina dawî "HAY Jİ WAN HEBIN, EW JÎ WEKÎ ME NE!"
.
Bimînin di xweşiyê de..
DİYETÎSYEN MEHMET AYDIN
